PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

2e ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD ( A) - 16 en 17 februari 2008. Genesis 12 : 1 - 4a. Matthe?s 17: 1 - 9. Zusters en broeders, 'Zien, soms even' : dat is de titel van een boekje van Huub Oosterhuis. 'Zien, soms even' : een betere titel zou ik me niet kunnen voorstellen, als het gaat over het evangelie van vandaag. Het zien van ons mensen dat komt voor in twee verschillende variaties. De meest gewone vorm van zien, van kennen, is een kennen dat in de breedte gaat. Denk bv. maar aan onze kennis van een ander mens. We zien zijn of haar manier van lopen, van zich kleden. We kennen zijn of haar smaak of wansmaak, zijn job, zijn hobby's, zijn hebbelijkheden enz. Deze vorm van zien, van kennen is in principe onbeperkt. Maar kennen wij op die manier iemand echt? Wie hij of zij is, wat hem of haar ten diepste beweegt? Daar is een andere vorm van kennis voor nodig. I. Wie of wat een mens ten diepste is, dat is voor een ander mens verborgen. Maar het merkwaardige is, dat wij daar soms iets van te zien krijgen. De ander kan zichzelf soms laten zien. Dat kan er zo ineens zijn. Meestal gebeurt dat onverwacht. Onaangekondigd. Het kan je overkomen tijdens een gesprek dat over heel iets anders is begonnen. Wat er dan gebeurt noemde Marcel L?gaut: 'une rencontre de I'autre en protondeur '. De ontmoeting die in de diepte gaat. Die tweede vorm van kennis is nogal zeldzaam. Ze duurt ook meestal maar kort. En ze komt maar zelden terug. Het is een kwestie van zien, soms even. Maar, als dat heeft plaats gevonden, dan is er wel iets gebeurd. II. Om het evangelie van de gedaanteverandering te verstaan heb je dat nodig als achtergrond. De eerste vorm van zien, van kennen, was bij de leerlingen van Jezus overvloedig aanwezig. Ze trokken niet voor niets maandenlang met hem op. Ze kenden de klank van zijn stem, zijn manier van lopen, zijn omgang met armen en rijken. Ze zagen hem in situaties van vreugde en van verdriet. Maar kenden ze hem? Wisten ze echt wie hij was, wat hem bezielde? Voortdurend vind ge in de evangelies teksten die .duidelijk maken dat dit niet het geval was. Ze zien hem als het ware door de bril van hun eigen verwachtingen. Zij zien in hem de Messias, maar dan wel hun Messias. Ze verbeelden zich dat hij .een soort superkoning zal zijn. Hij leert hen de betekenis van dienstbaarheid en hij leeft die voor, maar zij twisten onder elkaar over hun posities: wie van hen zal er straks de belangrijkste plaats innemen? Soms is het misverstand bijna komisch: Hij waarschuwt hen voor de mentaliteit van de Farizee?n, die hij vergelijkt met zuurdeeg -en zij denken dat hij het heeft over brood dat ze vergeten zijn mee te nemen. En over het lijden dat hij op zich ziet af komen, hoeft hij al helemaal niets te zeggen: daar kan natuurlijk geen sprake van zijn,z egt ??n van hen. Hun kennis van hem in de breedte was uitgebreid genoeg. Daar lag het niet aan. Maar wie hij was, wat hem werkelijk bezig hield, daar hadden ze geen notie van. Op een bepaald moment zegt hij tot ??n van hen: 'Al zolang ben ik bij U en gij kent mij nog niet Filippus?' (Joh. 14: 9) Neen, nog niet, nog altijd niet. Maar het evangelie van vandaag over de gedaanteverandering zegt, dat er momenten zijn geweest waarop er een ander soort zien tot stand kwam, momenten waarop ze althans iets in de gaten kregen van wie hij nu eigenlijk was .Op zo'n moment veranderde hij voor hen als het ware van gedaante, van gestalte. Matthe?s noemt datgene wat er toen met hen gebeurde een visioen. (Matthe?s 17:9) Een visioen, zegt Van Dale is een innerlijk gezicht, van profetische of mystieke aard. Ze krijgen die innerlijke beleving niet in woorden gegoten, en daarom spreken ze er over als over een gebeurtenis die zich buiten hen afspeelde. Het wordt hen bv. duidelijk dat Jezus van Nazareth voortzet wat er in hun geschiedenis via Mozes en Elia, via wet en profeten naar hen toe is gekomen. En daarom spreken ze over Mozes en Elia die hen verschijnen. Het wordt hen duidelijk dat hij in een heel speciale relatie met God staat, en daarom zeggen ze dat hij hen verschijnt in het wit, in een helder licht, omdat God licht is. En ze beseffen dat zij geroepen worden om naar hem te luisteren, en daarom spreken ze over een stem uit de hemel die tot hen zegt: 'Dit is mijn zoon, de welbeminde, luister naar hem'. Dat visioen duurt maar even dan, maar het is hen een leven lang bij gebleven. III. En dan: hoe zit dal met ons? Waar is onze plaats in dit verhaal? Om te beginnen: dit verhaal is geen verslag van letterlijk gebeurde feiten. Dingen die je had kunnen fotograferen. Dat zijn visioenen nooit. Wat het dan wel is: een poging om met de hulp van symbolen (Mozes en Elia, schitterend licht, een stem uit den hoge) te verduidelijken hoe ze Jezus hebben gezien: een enkele keer, en ook maar even. Dat soort zien, soms even -zet het niet te ver van je weg. Het kan ook u -en mij overkomen. Ik geef drie voorbeelden 1e Het eerste voorbeeld heeft te maken met heel gewone alledaagse dingen. Maar die je ineens gaat zien in een ander licht. Na een operatie mocht ik verschillende dagen niets eten en niets drinken. Lippen vochtig maken en zo, dat mocht, maar meer dan een noodoplossing was het niet. De eerste keer dat ik weer de helft van een half glas water mocht drinken -toen heb ik ineens beseft wat een weldaad water is. Nooit geweten. Koffie thee, bier, cola, allemaal niet nodig -water. Het genot van water. Een dichter die hier blijkbaar iets van, wist schreef: 'Het leven houdt zijn wonderen verborgen tot het ze ineens toont, in hunnen hogen staat.' 2e voorbeeld: zien, soms even -je kunt dat ook soms meemaken met betrekking tot een ander mens. Is het u nooit overkomen, na de dood van een ander mens bv., dat je ineens het gevoel had dat alle bijkomstigheden wegvielen, dat je dat leven zag in een ander licht? Dat je besefte wat de kern van dit mensenleven is geweest? Waar deze mens van geleefd heeft en waarvoor hij geleefd heeft ? 3e Zien, soms even -je kunt dat ook meemaken met betrekking tot Jezus van Nazareth en zijn boodschap. Door een totaal onverwachte gebeurtenis kwam ik er eens achter dat ik een ander mens, nog wel een medebroeder, volkomen verkeerd beoordeeld had. Op dat moment begreep ik ineens de betekenis van die tekst uit het evangelie :'Oordeel niet, en je zult ook niet geoordeeld worden'. (Luc. 6:37) Zoals ik op een bepaald moment ook heb gezien dat het evangelie gelijk heeft als het zegt dat het voornaamste in het leven hier op neer komt: Zet je in voor God en houd van de mensen. De rest staat op een ander blad. Zien, soms even. Het is vluchtig, zeldzaam is het ook. Maar je houdt er wel een apart soort weten, een apart soort kennis aan over. Je raakt er bv je angst voor de toekomst van het christendom mee kwijt. Je weet dan: er zijn dingen die onvergankelijk zijn. Zien, het is maar even. Maar je kunt er wel een mensenleven lang mee voort. Amen. Marcel Heyndrikx SVD